Zasilacz komputerowy – jaki wybrać?

Zasilacz jest jednym z kilku elementów każdego urządzenia elektronicznego. Ma bezpośredni wpływ na jego wydajność oraz niezawodność. Jest on często najbardziej niedocenianym elementem w związku z czym często jako pierwszy może spowodować poważną awarię. Ta zasada odnosi się również do komputerów PC.

Poniżej postaramy się zwrócić uwagę na kilka czynników, jakie należy wziąć pod uwagę  kupując zasilacz komputerowy.

1. Czarna lista/Biała lista

Czarna lista zasilaczy, to lista marek których powinieneś się wystrzegać. Jeżeli chcesz, aby Twój komputer pracował długo i stabilnie, zobacz których modeli najlepiej unikać. Warto wybrać sprawdzony i markowy sprzęt z białej listy, który gwarantuje, że parametry zasilania nie będą przekraczały ustalonych norm. PC wyposażony w zasilacz komputerowy z czarnej listy, może nie pracować stabilnie, a nawet ulec uszkodzeniu w skutek spalenia układów elektronicznych. Polecane markowe zasilacze to między innymi: Chieftec, Corsair, Delta, Fortron, Modecom czy Zalman. Wystrzegajmy się natomiast: Akyga, Aspira, Codegen, GoodWatt, Megabajt czy Mercury.

2. Zapotrzebowanie na moc

Powinieneś określic moc zasilacza w watach, której Twój PC będzie potrzebował do prawidłowego działania. To zadanie może wydać Ci się trudne. Są jednak specjalne programy dedykowane do tego celu. Na stronach wielu producentów znajdziesz kalkulatory, które umożliwią Ci dobranie najbardziej odpowiedniej mocy dla Twoich potrzeb.

• http://www.corsair.com/psufinder/
• http://outervision.com/power-supply-calculator
• http://www.enermax.outervision.com/

Warto również poszukać recenzji podobnego systemu do Twojego by dowiedzieć się jakie moce zasilaczy są stosowane przez innych użytkowników. Jeśli masz już szacunki zapotrzebowania na moc pamiętaj zawsze o jej zapasie. Jeśli go uwzględnisz nie będziesz musiał przy najbliższej rozbudowie komputera myśleć o ponownej zmianie zasilacza. Warto pamiętać, że zasilacz z wiekiem może również tracić moc ze względu na starzenie elementów.

3. Sprawność zasilacza

Sprawność zasilacza to stosunek mocy zasilacza oddawanej na jego wyjściu, do mocy pobranej z sieci energetycznej. Różnica między mocą pobraną, a oddawaną jest emitowana w postaci ciepła i promieniowania elektromagnetycznego. Sprawność wyraża się typowo w procentach. Im wyższa sprawność tym mniejsze straty energii w zasilaczu. Zasilacz komputerowy o wysokiej sprawności wydziela mniej ciepła, dzięki czemu można w nim montować wentylatory o mniejszej wydajności lub pasywne chłodzenie. Sprawność zasilacza zależy od obciążenia zasilacza, osiągając najmniejszą sprawność dla małego i bardzo dużego obciążenia i waha się w tej chwili pomiędzy 40%, a 85%. W celu poprawy sprawności zasilaczy komputerowych wprowadzono serię certyfikatów 80 PLUS, które gwarantują sprawność zasilacza przekraczającą 80%. Przy zakupie warto zwrócić uwagę czy zasilacz ma certyfikat 80 PLUS.

 4. Moc znamionowa

Typowe zakresy mocy zasilacza dla komputerów domowych i biurowych wynoszą od 300 W do 500 W. Zasilacz komputerowy dla graczy powinien zwykle posiadać moc od 500 W do 1200 W.
Brak standardu określającego parametry pracy zasilacza prowadzi do dużych rozbieżności pomiędzy deklaracjami producenta, a rzeczywistymi osiągami. Powszechną praktyką jest podawanie mocy maksymalnej jako sumy mocy zasilacza jego poszczególnych linii zasilających. W takim wypadku możliwe jest przeciążenie jednej z linii zasilacza, pomimo braku przekroczenia mocy deklarowanej przez producenta.

Niektórzy producenci zawyżają wartość mocy swoich zasilaczy w celach marketingowych. Jest to spowodowane brakiem jasnych standardów określających warunki pomiaru mocy zasilaczy. Najczęściej zdarza się:

• przedstawianie wartości mocy szczytowej zamiast mocy ciągłej
• określanie mocy ciągłej w nierealistycznie niskich temperaturach (np. w temperaturze pokojowej, gdy tymczasem we wnętrzu obudowy wynosi ona ok. 40 °C)
• podawanie mocy sumarycznej wszystkich linii zasilacza, gdy tymczasem nowoczesne komputery pobierają prąd głównie z linii 12V

Ta tendencja spowodowała znaczne zawyżenie rekomendacji dotyczących mocy zasilaczy komputerowych. Z drugiej strony trzeba zwrócić uwagę, że mitem jest określenie, jakoby mocniejszy zasilacz pobierał więcej prądu. Jeśli weźmiemy dwa zasilacze o takiej samej sprawności a różnej mocy, np. 350W i 1000W i podłączymy do tego samego komputera to uzyskamy taki sam pobór prądu z sieci energetycznej.

5. Zasilanie płyty głównej i pozostałych elementów komputera

Musisz dowiedzieć się jakie złącza w zasilaczu będą Ci potrzebne do prawidłowego zasilenia twojego komputera. Nowszy zasilacz komputerowy często może posiadać 24-pinowe złącze ATX, które mogą służyć również jako złącze 20-pinowe. Modele wyższej klasy mogą posiadać jedynie 24-pinowe złącze, natomiast modele niższej klasy mogą zapewnić tylko stare 20-pinowe złącze. Starsze komputery klasy Pentium 4 i Athlon 64 (nie licząc archaicznych modeli AT) będą wymagać 20-pinowego złącze ATX, natomiast nowsze płyty główne wymagają 24-pinowego załącza zasilania. Ponadto, większość zasilaczy będzie miała zarówno 4-pinowe jak i 8-pinowe dodatkowe złącze 12V dla zasilenia procesora.

Kolejne złącze to wtyczka dodatkowego zasilania kart graficznych. Występuje w wersji 6- i 8-pinowej (zwykle 6+2), zwykle oznaczona jako “PCIe” lub “VGA”. Mało wydajne wersje kart graficznych najczęściej nie potrzebują dodatkowego zasilania (pobierają energię ze slotu PCI Express x16), jednak im bardziej wydajna karta, tym zapotrzebowanie na energię wzrasta. Najbardziej wydajne karty na rynku mogą wymagać nawet dwóch linii zasilających 8-pin. Przed zakupem karty graficznej upewnij się, że zasilacz ma odpowiednią ilość wtyczek PCIe, by ją zasilić. W płytach dla entuzjastów lub profesjonalistów, które umożliwiają instalację wielu kart graficznych, można się spotkać z dodatkowymi gniazdkami PCIe na płycie głównej.

Następnie musimy zadbać o odpowiednią ilość złącza dla urządzeń SATA (dyski magnetyczne, SSD, napędy optyczne itd.). Są one zasilane za pomocą wtyczki tego samego standardu. Wycięcie z jednego końca uniemożliwia odwrotne zainstalowanie tego wtyku. Jeśli zamierzasz w przyszłości rozbudowywać swój komputer o kolejne dyski (macierze RAID), upewnij się, że zasilacz ma odpowiednią ilość wtyczek SATA. Możesz również potrzebować starszy typ wtyczki zasilającej zwanej Molex. Dawniej używany do zasilania dysków i napędów PATA (IDE), obecnie stosowany zwykle do zasilania wentylatorów, systemów chłodzenia wodnego, kart rozszerzeń, czy innych dodatkowych urządzeń.

Zasilacz komputerowy często jest wyposażane również we wtyk mini-molex, który służy do zasilania stacji dyskietek, mimo że sprzęt ten jest już dziś praktycznie nieużywany.

6. Zabezpieczenia

Zasilacz komputerowy, dostarczając energię do poszczególnych elementów, może stać się też przyczyną ich uszkodzenia. Ze względu na wahania parametrów napięcia w sieci energetycznej, każdy zasilacz powinien posiadać szereg wbudowanych zabezpieczeń, chroniących zarówno komputer jak i sam zasilacz:

• OVP (Over Voltage Protection) – zabezpieczenie przed zbyt wysokim napięciem wyjściowym. Działa na każdej linii wyjściowej zasilacza i aktywuje się, gdy napięcie jest wyższe o 15% w stosunku do wartości nominalnej. Wymagane przez normę ATX12V.
• UVP (Under Voltage Protection) – zabezpieczenie przed zbyt niskim napięciem na liniach wyjściowych. Jest spotykane znacznie rzadziej niż OVP, ponieważ zbyt niskie napięcie nie uszkadza zasilanych podzespołów, może jednak wpłynąć negatywnie na ich stabilność.
• OCP (Over Current Protection) – zabezpieczenie przed przeciążeniem stabilizatora. Monitoruje każdą linię zasilającą z osobna i w przypadku przeciążenia którejkolwiek z nich powoduje wyłączenie zasilacza. Wymagane jest przez normę ATX12V.
• OLP lub OPP (Over Load Protection lub Over Power Protection) – zabezpiecza przed przeciążeniem całego zasilacza (nie ograniczając się do poszczególnych linii).
• OTP (Over Temperature Protection) – zabezpieczenie przed przegrzaniem zasilacza. Przegrzanie może pojawić się podczas przeciążenia, złej cyrkulacji powietrza wynikającej np. z zakrycia wylotu zasilacza lub z powodu awarii wentylatora. Wymagane jest przez normę ATX12V.
• SCP (Short Circuit Protection) – zabezpieczenie przeciwzwarciowe. Aktywuje się, kiedy w obwodzie zasilacza pojawi się zwarcie. Pomimo, że nie jest one obowiązkowe, to znajdziemy je we wszystkich obecnych zasilaczach.
• IOVP (Input Over Voltage Protection) i IUVP (Input Under Voltage Protection) – zabezpieczenie zasilacz przed zbyt wysokim lub zbyt niskim napięciem wejściowym. Stosowane jest głównie w zasilaczach z manualnym przełącznikiem napięcia wejściowego (115V lub 230V).

Warto zwrócić uwagę, by zasilacz miał możliwie wszystkie dostępne zabezpieczenia. Krytycznymi są te wymagane przez normę ATX12V.

Jeśli po lekturze dalej nie wiesz jaki zasilacz komputerowy jest Ci potrzebny zadzwoń do nas. Pomożemy wybrać Ci najlepszą opcję. Jeśli nie wiesz jak wymienić zasilacz komputerowy możesz również liczyć na nasze wsparcie. Zapraszamy.